شهادت در اسلام

اسلام از دیگر ادیان توحیدی است که مفهوم شهید و شهادت نزد این دین معنای خاص دارد. شهید کلمه ای عربی است که از ریشه « شهید » گرفته شده و به معنای شاهد و حاضر بودن و گواهی دادن است . در سنت و دین اسلامی شهید کسی است که در راه خداوند و اشاعه اسلام و دفاع از مرزهای اسلامی می جنگد در فقه اسلامی نیز در مورد شهید آمده است . هنگامی که فردی در میدان جنگ و قبل از اتمام آن در کنار پیامبر (ص)
و ائمه معصومین جنگیده باشد و کشته شود و به شهادت رسیده است.
شهادت در دین اسلام آنچنان مقام رفیعی دارد که نه تنها در قرآن آیات زیادی درباره شهدا وجود دارد که روایات و احادیث بسیاری نیز در این مورد به چشم می خورد، از آن جمله از رسول اکرم (ص) می فرمایند: هر کسی در راه خدا از خانه اش خارج شود ، بمیرد یا کشته شود شهید محسوب می شود.
شاخص های شهادت
از مجموع اشارات قرآن و احادیث نبوی می توان شاخص های شهادت را در موارد زیر خلاصه کرد:
1ـ1 ایمان
ایمان به وحدانیت خداوند و اقدار به رسالت رسول اکرم (ص) از شروط اصلی در تعین مصادیق شهید و شهدا است. ایمان مراتبی دارد که اولین مرتبت آن اقدار زبانی است و اعلی مرتبۀ آن ، باور قلبی و التزام به عمل است. متکلمین در این زمینه نظرات متفاوتی دارند. امّا آنچه در کلام شیعه مطرح شده ، این است که همان ادنی مرتبۀ ایمان ـ اقرار زبانی ـ که به منزلۀ پذیرش دین مبین اسلام می باشد ، کفایت می کند .
2ـ1 نیت
یکی از مهمترین شاخص ها در شهید شناختن افراد ، نیت است . در فقه اسلامی « نیت » از شروط اصلی و از ارکان تمامی عبادات و اعمال به شمار می رود و توجه به آن در شهادت افراد از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. به نظر می رسد که مهمترین عامل در تعریف « شهید » دخالت انگیزه های الهی است . اگر نیت فرد چیزی غیر از جهاد در راه خدا و اعتلای کلمۀ توحید باشد و اگر هدف غیر الهی برپایه های چون نفسانیت ، اصالت دادن به موجبات فساد و در نتیجه انحراف از مسیر اصلی را فراهم خواهد کرد. چنین فردی ، حتی اگر در رکاب رسول اکرم (ص) کشته شود ، از آنجا که نیت مقوله ای درونی و فردی است ، شناخت آن جز برای معصومین و اولیاء الهی ممکن نمی یاشد . بدیهی است شواهد و قرائن خارجی و یا نحوۀ عمل و گفتار فردی می تواند زمینه ساز ظهور نیات او باشد ، امّا قضاوت در این باب نیازمند دقت ها و احتیاط هایی است و در واقع از ظرافت هایی برخوردار است که تنها مجتهدان آگاه ، بصیر و متقی از عهدۀ آن بر می آیند.
3ـ1 اطاعت از رهبری الهی
از آنجا که دین اسلام بر مبنای نظم فردی و اجتماعی پایه گذاری شده در جنگ ها و حرکت های نظامی که ضرورت پایبندی به نظم تشکیلاتی و سازمانی افزایش می یابد اطاعت از رهبری یکی از شرایط مهم به شمار می رود . چنان که پیامبر اکرم (ص) در برابر سؤال اصحاب از شهادت مردی اشجعی ف که پس از فرمان رسول الله (ص) مبنی بر منع حمله به قلعۀ ناعم در جنگ خیبر اقدام به مقابله کرده و کشته شده بود ، صراحتا فرمودند : جارچی جار بزند که هر کس از فرمان سرپیچی کند بهشت بر او روا نخواهد بود.
به طور کلی هر اقدام خود سرانه با هر انگیزه و نیتی نمی تواند زمینه ساز « شهادت » باشد. بنابراین با عنایت و توجه به این عوامل و شرایط می توان « شهید » را چنین تعریف کرد : « هر صاحب ایمانی که با انگیزۀ اقامه عدل و قسط و با نیت خالص (غیر آلوده به مطامع نفسانی ) و در راستای اطاعت ازخداوند ، رسول خدا و یا رهبری عادل الهی اقدام کند ، چه بمیرد و چه کشته شود « شهید » محسوب می شود.
4ـ1 دین داری
از دیگر شاخص های شهادت دین محوری است و آن از یک سو عبارت است از آزاد و رها بودن از همه ی قیود و تعلقات زمینی و مادی و ترک بندگی و اطاعت طواغیت و از سوی دیگر عشق و دلبستگی شدید به خالق هستی بخش و به همۀ آموزه ها و تعالیم الهی و آسمانی است. آن هایی که در پرتو دین داری و عمل به احکام الهی و در راه صیانت از اعتقاد و ارزش های والای دین حاضرند از همه چیز خود از مال و جان و ناموس و همه دارایی شان خالصانه بگذرند ، هم اینان به امر الهی و در سایه ی دین محوری در برابر ظلم و ستم طاغوت ها می ایستند و از حق خود حتی به قدر یک وجب خاک میهن اسلامی و خون به ناحق ریخته ی مسلمانی نمی گذرند و جانفشانی و ایثارگری در این راه را نیز فوز عظیم می دانند.
5ـ1 محبت به خدا
از شاخص های اصلی دیگری که فرهنگ ایثار و شهادت را در جامعه ماندگار می کند بحث محبّت به خداوند است. محبّت از ریشه ی حُب به معنای کشش شدید ، دوست داشتن و مودت است. محبّت خالص ، همان چیزی که اولیای الهی از خداوند می خواهند. وقتی به بازنشست ، همۀ ذهن و فکر انسان متوجه خداخواهد شد مشاهدۀ تجلیات و جلال و جبروت الهی دارای لذتی بی نهایت است که با هیچ چیزی قابل قیاس نیست.
6ـ1 استغفار
از شاخص های دیگری که در شکل گیری و تداوم فرهنگ ناب ایثار و شهادت در جامعه نقش اساسی دارد شاخص استغفار و طلب توبه از درگاه خداوند است انسانی که در قبال گناه خود از خدا طلب بخشش می کند یعنی در صدد است که خودش را اصلاح کند و هر لحظه بر نفس خود توجه و مراقبت دارد و قتی چنین صحنه ای در زندگی انسان حاکم باشد رابطۀ خود را با خدا خوب و اصلاح می کند و در طول این مسیر سعی بر این می کند که در قبال مردم نیز به اصلاح رفتار خویش بپردازد و اینجاست که ریشه های فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه شکل می گیرد.
7ـ1 به طور خلاصه می توان شاخص های دیگر را نیز نام برد:
1ـ رسیدن به تکامل و جاودانگی ، 2ـ معامله سودمند با خداوند ( تقدیم جان در برابر بهشت )
3ـ اطاعت از خدا و رسول و اولی الامر ، 4ـ کمک به مستضعفین و برپایی عدالت و آزادی و رفع ظلم و فتنه، 5ـ رسیدن به مقام والای شهادت که بالاترین نیکوئیهاست ، 6ـ پالایش روح و آمرزش گناهان و نظر به وجه الله و پیوستن به لقاءالله و تقرب الی الله ، 7ـ امر به معروف و نهی از منکر و احیاء و اشاعه سنت های الهی و قبول در امتحان الهی و ذلت ناپذیری و ایثار در راه ارزشهای متعالی .
8ـ الگو سازی برای جامعه از طریق حماسه آفرینی و تحریک عواطف و احساسات برای ترویج حق طلبی و انجام مسئولیت اجتماعی و حساسیت در مقابل سرنوشت جامعه.
9ـ تزریق خون تازه به پیکر اجتماع و تقویت روحیه انقلابی در آحاد مردم .
10ـ انتخاب بهترین و هنرمند ترین و زیباترین نوع مردن.
11ـ حضور در صحنه جهاد فی سبیل الله که بستر شهادت است و ادای تکلیف.
12ـ سیر و سلوک معنوی و طی طریق در آخرین و والاترین مراحل عرفانی و فنای فی الله و اثبات عشق حقیقی به معشوق.

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است
نظر دهید

آدرس پست الکترونیک شما در این سایت آشکار نخواهد شد.

URL شما نمایش داده خواهد شد.
بدعالی

درخواست بد!

پارامتر های درخواست شما نامعتبر است.

اگر این خطایی که شما دریافت کردید به وسیله کلیک کردن روی یک لینک در کنار این سایت به وجود آمده، لطفا آن را به عنوان یک لینک بد به مدیر گزارش نمایید.

برگشت به صفحه اول

Enable debugging to get additional information about this error.